فرش‌های دستباف از بهترین، باکیفیت‌ترین، زیباترین و البته گران‌ترین فرش‌ها به شمار می‌روند و دارای تنوع بالایی از نظر رنگ، طرح، سایز، تراکم و نحوه بافت هستند. یکی از ویژگی‌های برجسته این فرش‌ها، استفاده از الیاف و مواد طبیعی در بافت آن‌هاست. هرچند این فرش‌ها مزایای زیادی دارند، اما معایبی نیز دارند که شامل وزن زیاد، قیمت بالا، شستشوی دشوار و احتمال تغییر رنگ هنگام شستشو می‌شود. برای جلوگیری از تغییر رنگ و مخلوط شدن رنگ‌های فرش، استفاده از تثبیت‌کننده‌های رنگ ضروری است. در ادامه به بررسی تثبیت‌کننده رنگ فرش دستباف می‌پردازیم.
دلیل قاطی شدن رنگ فرش دستباف
در فرش‌های دستباف معمولاً از الیاف با رنگ‌های طبیعی استفاده می‌شود تا زیبایی و جذابیت بیشتری داشته باشند، اما این مسئله می‌تواند مشکلاتی مانند مخلوط شدن رنگ‌ها هنگام شستشو را به همراه داشته باشد. دلایل اصلی قاطی شدن رنگ‌های فرش دستباف عبارتند از:
- استفاده از مواد شیمیایی با اسیدیته بالا که باعث تخریب و ترکیب رنگ‌های فرش می‌شود.
- شستشو با آب گرم که رنگ‌های فرش را ترکیب می‌کند.
- استفاده از برس‌های سفت و زبر یا دستمال‌های خیس برای تمیز کردن لکه‌ها.
- شستشوی نادرست، عدم آبکشی مناسب و آویزان کردن فرش برای خشک شدن.
- قرار دادن فرش شسته شده زیر نور مستقیم آفتاب که موجب تغییر و ترکیب رنگ‌ها می‌شود.
تثبیت‌کننده رنگ فرش دستباف
مخلوط شدن رنگ‌های فرش دستباف می‌تواند جذابیت و زیبایی آن را تحت تأثیر قرار دهد، بنابراین در شستشو و نظافت این فرش‌ها باید دقت و حساسیت بالایی داشت. بهترین راه برای جلوگیری از مخلوط شدن رنگ‌ها، استفاده از تثبیت‌کننده‌های رنگ است. هنگامی که آب یا مواد شوینده با فرش دستباف تماس پیدا می‌کنند، اتصالات بین رنگ‌دانه‌ها شل شده و رنگ به سایر نقاط منتقل می‌شود. حتی با دقت زیاد در شستشو، این پدیده رخ می‌دهد و استفاده از تثبیت‌کننده‌ها ضروری است.
تثبیت‌کننده‌های رنگ از ترکیب چند ماده شیمیایی ساخته شده و قبل از شستشو باید به تمامی قسمت‌های فرش زده شوند. این مواد موجب پایداری و چسبندگی رنگ‌دانه‌های الیاف فرش می‌شوند و از پخش شدن رنگ و انتقال آن به سایر بخش‌ها جلوگیری می‌کنند.
تثبیت‌کننده رنگ فرش دستباف در قالیشویی
شستشوی غیر اصولی و نظافت نادرست مهم‌ترین دلایل تغییر و ترکیب رنگ فرش‌های دستباف هستند. استفاده از خدمات قالیشویی حرفه‌ای می‌تواند بهترین راه حل باشد. شرکت‌های قالیشویی علاوه بر شستشوی فرش، خدمات تثبیت رنگ نیز ارائه می‌دهند. برخلاف تصور عموم، فرش‌های دستباف که دچار تغییر رنگ شده‌اند، می‌توانند با تجهیزات مدرن، مواد تثبیت‌کننده و نیروهای متخصص به حالت اولیه بازگردند.
در قالیشویی‌ها از ابزارهای تخصصی برای رنگ‌برداری استفاده می‌شود و قسمت‌های تغییر رنگ یافته به حالت قبلی برمی‌گردند. پس از ترمیم رنگ، فرش شسته می‌شود و برای جلوگیری از مخلوط شدن مجدد رنگ، از تثبیت‌کننده رنگ استفاده می‌شود. این کار مانع از ترکیب دوباره رنگ‌ها و حفظ زیبایی فرش می‌شود.
بهترین روش برای جلوگیری از قاطی شدن رنگ فرش دستباف
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است و این امر در مورد استفاده و نظافت فرش‌های دستباف نیز صدق می‌کند. علاوه بر استفاده از مواد تثبیت‌کننده، انجام تست رنگ نیز می‌تواند بهترین روش برای جلوگیری از رنگ‌دهی فرش‌ها باشد. این روش به شرح زیر است:
- تهیه یک گوش پاک‌کن یا دستمال سفید تمیز.
- آغشته کردن گوش پاک‌کن به آب داغ.
- کشیدن آرام گوش پاک‌کن خیس بر روی یکی از قسمت‌های رنگی فرش. اگر گوش پاک‌کن رنگی شد، نشان می‌دهد که فرش هنگام شستشو تغییر رنگ خواهد داد و بهتر است از خدمات قالیشویی برای این کار استفاده شود. رفو و ترمیم رنگ فرش در قالیشویی پاسداران تهران
