گاز مونوکسید کربن یک گاز بی‌رنگ و بی‌بو است که در اثر سوختن ناقص کربن در گاز شهری و سایر سوخت‌ها تولید می‌شود. این گاز به قاتل خاموش نیز شهرت دارد زیرا شما نه می‌توانید متوجه حضور آن در بدن خود شوید و نه می‌توانید آن را استشمام کنید. این گاز با هموگلوبین خون ترکیب شده و باعث کاهش انتقال اکسیژن به سلول‌های بدن می‌شود. این کمبود اکسیژن می‌تواند صدمات جبران ناپذیری به قلب، مغز و سایر اندام‌های حیاتی بدن بزند و حتی منجر به مرگ نیز شود. مسمومیت با گاز مونوکسید کربن یکی از شایع‌ترین مسمومیت‌هاست که در فصول سرد سال بیشتر شاهد آن هستیم. بر اساس گزارشات، در سال ۱۴۰۰ بیش از ۸۳۹ نفر در ایران بر اثر گاز گرفتگی جان خود را از دست داده‌اند¹. در این مقاله به بررسی علائم، روش‌های تشخیص و درمان و راه‌های پیشگیری از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن می‌پردازیم.
علائم مسمومیت با گاز مونوکسید کربن
علائم مسمومیت با گاز مونوکسید کربن غیر اختصاصی هستند و ممکن است با علائم سرماخوردگی، آنفولانزا یا سایر مسمومیت‌ها اشتباه گرفته شوند. علائم مسمومیت با گاز مونوکسید کربن بستگی به میزان و مدت زمان قرارگیری در معرض گاز دارد. برخی از علائم شایع مسمومیت با گاز مونوکسید کربن عبارتند از:
- - سردرد
- - تهوع و استفراغ
- - سرگیجه و خواب‌آلودگی
- - ضعف و خستگی
- - درد قفسه سینه و تنگی نفس
- - اختلال در تعادل و شناخت
- - تشنج و بیهوشی
در موارد شدید، مسمومیت با گاز مونوکسید کربن می‌تواند ضربان نامنظم قلب، افت فشار خون، کما و مرگ را به همراه داشته باشد. علائم مسمومیت ممکن است چند روز یا حتی چند ماه پس از قطع تماس با گاز ادامه داشته باشد. برخی از عوارض بلند مدت مسمومیت با گاز مونوکسید کربن عبارتند از:
- - کاهش توانایی حافظه و یادگیری
- - اختلالات رفتاری و شخصیتی
- - افسردگی و اضطراب
- - اختلالات بینایی و شنوایی
- - اختلالات حرکتی و عصبی
